Kıdem ve ihbar tazminatı, işçi ile işveren arasındaki iş sözleşmesinin sona ermesi durumunda, işçiye ödenmesi gereken yasal haklardır. 4857 Sayılı İş Kanunu ve ilgili mevzuatlar kapsamında belirlenen bu tazminatlar, işçinin çalışma süresi, ücreti ve işten çıkarılma şekline göre değişiklik göstermektedir. Avukat Ceyhun Çatalsakal, Samsun ve çevre illerde kıdem ve ihbar tazminatı konularında hukuki danışmanlık sağlamaktadır.
Kıdem Tazminatı Nedir?
Kıdem tazminatı, en az 1 yıl aynı iş yerinde çalışan işçinin, iş sözleşmesi belirli nedenlerle sona erdiğinde işverenden talep edebileceği tazminattır. Kıdem tazminatı hesaplanırken, işçinin son brüt maaşı ve çalışma süresi dikkate alınır.
Kıdem Tazminatı Alma Şartları:
- İşçinin en az 1 yıl boyunca aynı işyerinde çalışmış olması
- İşverenin işçiyi haklı bir neden olmaksızın işten çıkarması
- İşçinin askerlik, emeklilik veya kadın çalışanlar için evlilik nedeniyle işten ayrılması
- İşçinin iş sözleşmesini haklı nedenle feshetmesi (örneğin, maaş ödenmemesi, iş yerinde kötü muamele)
Kıdem Tazminatı Hesaplama Formülü:
Kıdem tazminatı şu şekilde hesaplanır:
Kıdem Tazminatı = Brüt Aylık Ücret x Çalışılan Yıl Sayısı
- Kıdem tazminatına dahil olan ödemeler: Brüt maaş + yol parası + yemek yardımı + düzenli ek ödemeler
- Her tam yıl için 1 brüt maaş ödenir.
- 1 yıldan eksik süreler orantılı olarak hesaplanır.
Örnek Hesaplama:
Brüt maaşı 20.000 TL olan ve 5 yıl 3 ay çalışan bir işçinin kıdem tazminatı:
- 5 yıl için: 20.000 TL x 5 = 100.000 TL
- 3 ay için: (20.000 TL / 12) x 3 = 5.000 TL
- Toplam Kıdem Tazminatı: 105.000 TL
İhbar Tazminatı Nedir?
İhbar tazminatı, işçi veya işveren tarafından yapılan işten çıkarma sürecinde ihbar süresine uyulmaması durumunda ödenmesi gereken tazminattır.
İhbar Süreleri:
| Çalışma Süresi | İhbar Süresi |
|---|---|
| 0 – 6 ay | 2 hafta |
| 6 ay – 1,5 yıl | 4 hafta |
| 1,5 yıl – 3 yıl | 6 hafta |
| 3 yıl ve üzeri | 8 hafta |
Eğer işveren, ihbar süresine uyulmadan işçiyi işten çıkarırsa, çalışması gereken sürenin ücretini peşin olarak ödemelidir. Aynı şekilde, işçi işten ayrılacaksa ve ihbar süresine uymuyorsa, işverene tazminat ödemek zorundadır.
İhbar Tazminatı Hesaplama Formülü:
İhbar Tazminatı = Günlük Brüt Ücret x İhbar Süresi (gün cinsinden)
Örnek Hesaplama:
Brüt maaşı 15.000 TL olan ve 2 yıl çalışan bir işçinin ihbar tazminatı:
- Günlük brüt ücret: 15.000 TL / 30 = 500 TL
- Çalışma süresine göre ihbar süresi: 6 hafta (42 gün)
- Toplam İhbar Tazminatı: 500 TL x 42 = 21.000 TL
Kıdem ve İhbar Tazminatı ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular
Kıdem tazminatı almak için kaç yıl çalışmış olmak gerekir?
Kıdem tazminatı alabilmek için en az 1 yıl aynı iş yerinde çalışmış olmak gerekir.
İhbar süresi dolmadan işten çıkarsam tazminat ödemek zorunda mıyım?
Evet, işten ayrılmadan önce ihbar süresine uymak zorundasınız. Aksi takdirde işverene ihbar tazminatı ödemek durumunda kalabilirsiniz.
Kıdem tazminatı tavanı nedir?
Her yıl belirlenen kıdem tazminatı tavanı, devlet memurlarına ödenen en yüksek emekli ikramiyesine bağlı olarak belirlenir. 2024 yılı için kıdem tazminatı tavanı 35.058 TL olarak uygulanmaktadır.
İhbar tazminatı kimlere ödenir?
İhbar süresine uymayan işçi veya işveren ihbar tazminatı ödemekle yükümlüdür. İşveren, işçiyi süresiz olarak çıkarırsa ihbar tazminatı öder. İşçi de ihbar süresine uymadan işten ayrılırsa, işverene tazminat öder.
Kıdem tazminatına hangi ödemeler dahil edilir?
Kıdem tazminatı hesaplanırken brüt maaş, yemek yardımı, yol yardımı, düzenli ikramiyeler dikkate alınır.
Samsun ve çevre illerde kıdem ve ihbar tazminatı ile ilgili daha fazla bilgi ve profesyonel hukuki destek almak için Avukat Ceyhun Çatalsakal ile iletişime geçebilirsiniz.